تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم دبستان از لحاظ میزان توجه به مهارت‌های زبانی

پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتاب جدیدالتاًلیف مطالعات اجتماعی پنجم دبستان ازلحاظ میزان توجه به مهارت‌های زبانی انجام‌گرفته است. نوع تحقیق، توصیفی و روش آن تحلیل محتوا بود. جامعه‌ی آماری شامل کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه پنجم دبستان بوده‌‌ و برای نمونه‌گیری از روش چندمرحله‌ای و برای اطمینان از کفایت نمونه از تکنیک تصنیف استفاده شد. به این صورت که ابتدا کل کتاب انتخاب شد، در مرحله بعد 10 درس اول آن برگزیده شدند و سپس در این 10 درس تنها به تحلیل جملات کتاب بسنده شد. به‌منظور داده‌اندوزی از فهرست وارسی محقق ساخته استفاده شد. این فهرست مشتمل بر تعدادی مؤلفه مربوط به هرکدام از مهارت‌های زبانی بوده است. روایی ابزار ازنظر 7 نفر کارشناس تاًیید و پایایی آن از روش‌های همسازی و بازنمایی برآورد شد. از شاخص‌های فراوانی و درصد برای تحلیل داده‌ها استفاده گردید. عمده‌ترین نتایج پژوهش بیانگر آن است که: 1. درزمینه‌ی مهارت نوشتن مؤلفه‌های توسعه‌ی توانایی تبدیل نشانه‌های آوایی به نوشتاری؛ آشنایی با اجزای جمله موضوع؛ آشنایی با بند روایتی، بندهای بدنه و بند توصیفی به میزان بالایی نسبت به سایر مؤلفه‌ها موردتوجه قرار گرفتند؛ اما مؤلفه‌های آشنایی با بند نتیجه‌گیری و انشانویسی یا کلاً موردتوجه قرار نگرفته‌ یا به میزان کمی به آن‌ها توجه شده است. 2. در مورد مؤلفه‌های مهارت خواندن بیشترین توجه به آشنایی با حروف ربط عطفی و کمترین توجه به آشنایی با حروف ربط تقابلی و سببی شده است. 3. درزمینه‌ی مؤلفه‌های مهارت گوش دادن، به شاخص‌های بحث و گفت‌وگو و اظهارنظر در مورد مطالب متن شنیداری و رسیدن به استنباط با توجه به متن شنیداری به میزان بالایی و به شاخص‌ افزایش تمرکز بر لحن کلام در متون شنیداری در سطح پایینی پرداخته‌شده است. 4. درزمینه‌ی مهارت سخن گفتن توجه بالایی به شاخص سخن گفتن متناسب با بافت و مخاطب شده ولی مؤلفه‌های به‌کارگیری گونه‌های مختلف زبان و قصه‌گویی ازنظر دور ماندند.